ชื่ออื่น ๆ

เก็ดลิ้น (จันทบุรี)

ค่าหดชนิดนี้เป็นไม้ต้น สูงได้ถึง ๓๐ ม. โคนอาจมีพูพอนขนาดเล็ก

 ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่กึ่งปลายคี่ เรียงเวียนก้านใบยาว ๘-๑๖ ซม. แกนกลางใบยาว ๑๐-๓๔ ซม. สีค่อนข้างดำ เกลี้ยงหรือมีขน มีใบย่อย ๘-๑๑ ใบ รูปขอบขนานหรือรูปรี กว้าง ๓.๕-๘ ซม. ยาว ๖-๑๖ ซม. ปลายเรียวแหลมค่อนข้างสั้น ปลายสุดแหลมหรือมนโคนเบี้ยว สอบแหลมหรือเว้าเล็กน้อย ขอบเรียบแต่ใบอ่อนขอบอาจหยัก แผ่นใบบางหรือค่อนข้างหนาผิวเกลี้ยงหรือมีขน ด้านล่างและตามเส้นใบด้านล่างมีขนและอาจมีเกล็ดสีเทา เส้นแขนงใบข้างละ ๑๐-๑๕ เส้น ก้านใบย่อยสั้นมากหรือยาวได้ถึง ๘ มม. ไม่มีหูใบ

 ดอกแยกเพศร่วมต้น ช่อดอกแบบช่อแยกแขนงออกเหนือรอยแผลใบตามกิ่ง ช่อย่อยแบบช่อหางกระรอก ช่อย่อยช่อปลายยาวกว่าช่อย่อยอื่นและเป็นดอกเพศเมีย ส่วนช่อย่อยบริเวณโคนมี ๒-๕ ช่อ และเป็นดอกเพศผู้ ดอกเล็ก เชื่อมติดกับใบประดับย่อยใบประดับย่อยสีเขียวอ่อน รูป ๓ แฉก กลีบรวมสีเขียวอ่อนโคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น ๔ แฉก ช่อดอกเพศผู้

ยาว (๕-)๑๐-๑๘ ซม. ก้านช่อสั้นหรือยาวได้ถึง ๑ ซม. ใบประดับย่อยยาว ๒-๔ มม. แฉกกลางมักแหลมใบประดับย่อยเชื่อมติดกับกลีบรวม กลีบรวมลดรูปและมักมีรูปร่างและขนาดต่างกัน แฉกกลีบรวมยาวประมาณ ๒ มม. เกสรเพศผู้ ๘-๑๒(-๑๓) เกสร เรียงเป็น ๒ แถวก้านชูอับเรณูสั้นมากหรือไม่มี มีขน ปลายแกนอับเรณูยื่นแหลมเล็กน้อย ช่อดอกเพศเมียยาวกว่าช่อดอกเพศผู้ดอกเพศเมียที่โคนดอกมีใบประดับย่อย โคนเชื่อมติดกับรังไข่ แฉกกลางใหญ่และยาวกว่าแฉกข้าง ติดทน เมื่อดอกได้รับการผสม ใบประดับจะขยายขนาดใหญ่ขึ้นจนกลายเป็นปีก ปีกกลางมีขนาดใหญ่กว่าปีกข้างประมาณ ๒ เท่า กลีบรวมสั้น รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๑ ช่อง ออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมีย ๑ ก้าน ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็นแฉกยาว ๒ แฉก

 ผลแบบผลเปลือกแข็งเมล็ดเดียว รูปค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๓-๔ มม. มีขน มีโคนใบประดับหุ้ม แฉกใบประดับเป็นปีก ๓ ปีก ยาว (๒-)๓-๔(-๗) ซม. ผลออกรวมเป็นช่อยาว (๑๒-)๒๑-๔๐(-๖๐) ซม. ก้านช่อยาว ๒-๑๑ ซม. เมล็ดรูปคล้ายผล

 ค่าหดชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคเหนือ ตามป่าดิบเขา ป่าเบญจพรรณ ที่สูงจากระดับนํ้าทะเล ๑๘๐-๑,๗๐๐ ม.ในต่างประเทศพบที่อินเดีย พม่า จีน ภูมิภาคอินโดจีน และภูมิภาคมาเลเซีย.